Cây mai vàng là một trong những loại cây cảnh nổi tiếng ở nước ta. Cây mai vàng được lưu dân Việt Nam thuần hóa từ cây dại khi đi khai khẩn miền Nam nước ta. Cây mai vàng phân bố khá nhiều tại vàng vùng thuộc dãy Trường Sơn, Đà Nẵng, Khánh Hòa,…Cây mai vàng là dòng cây lâu năm, có thể sống cả trăm năm hoặc có thể lâu hơn, gốc to, rễ lồi lõm, vỏ thân xù xì, nhiều cành, lá mọc xen xum xuê. Hoa mai vàng thường có 5 cánh và nở đúng dịp Tết Nguyên Đán – bởi nó tượng trưng cho mùa xuân ở miền Nam độc lập. Cây mai vàng không chỉ tượng trưng cho mùa xuân mà còn tượng trưng cho sức khỏe, sự may mắn và thanh cao. Vì vậy cây mai vàng không chỉ là loài cây hoa đặc trưng vào ngày Tết mà còn được rất nhiều người làm quà để biếu tặng người thân. Hiện nay giống cây mai vàng ngày càng được trồng nhiều hơn trên khắp miền Nam và một số vùng lân cận. Nhưng quá trình để tạo ra cây mai vàng đạt chất lượng tốt nhất cũng gặp rất nhiều khó khăn cho những người làm vườn. Đặc biệt là loại bệnh gỉ sắt đang liên tục hoành hành gây bệnh ở cây mai vàng.
Giới thiệu bệnh hại
– Bệnh gỉ sắt trên cây mai vàng là một loại bệnh thường gặp những không phải ai cũng biết rõ về loại bệnh này. Loại bệnh này không chỉ gây hại trên cây mai vàng mà còn trên nhiều loại cây khác. Chúng không gây ảnh hưởng nhanh chóng đối với cây nhưng lại làm giảm năng suất cây trồng rất nhiều.
– Bệnh gỉ sắt biểu hiện dễ thấy phần lá và thân cây bị nổi lên những đốm khô, sần sùi có màu nâu đỏ giống như gỉ sắt. Chúng xuất hiện thành những đốm nhỏ rồi lan rộng lên trên lá, làm giảm đi khả năng quang hợp của lá.
– Bệnh gỉ sắt do một loại nấm thuộc chi Phragmidium ký sinh gây hại trên thân, lá cây. Loại nấm này xâm nhập vào lớp biểu bì và gây nên các đốm gỉ trên mặt lá. Nấm Phragmidium tồn tại rất lâu trong nước, không khí, đất và các loại thực vật khác. VÌ vậy mà chúng rất dễ thâm nhập vào các loại cây trồng đặc biệt là những cây thiếu dinh dưỡng, suy yếu. Chúng lây lan mạnh và phát triển chủ yếu trong môi trường ẩm, rậm rạp.
Đối tượng gây hại
– Bệnh gỉ sắt là một trong những bệnh khá phổ biến và ảnh hưởng đến nhiều loại cây hoa như cây hoa hồng, phong lan, cây mai vàng, cây cà phê,…Loại bệnh này thường phát triển vô cùng mạnh mẽ trên nhiều loại cây bởi chủ yếu các cây này đều có chung môi trường phát triển nên nấm dễ dàng xâm chiếm.
Triệu chứng và dấu hiệu bệnh hại
– Bệnh gỉ sắt khi xuất hiện trên cây mai vàng thì rất dễ để phát hiện được ra bệnh bởi biểu hiện của nó khá rõ ràng. Tuy nhiên nếu đối với những người chưa có kiến thức tốt về các loại bệnh thì có thể nhầm lẫn với các bệnh đốm lá khác.
– Bệnh gỉ sắt thường xuất hiện từng đốm trồi lên phía trên lá, sờ trên mặt lá sẽ cảm nhận được sự sần sùi. Còn bệnh đốm lá thường do nấm khác gây ra nên vết bệnh sẽ lõm xuống.
– Xung quanh vết bệnh sần sùi trồi lên thường sẽ có một quầng vàng bao quanh.
– Ban đầu vết bệnh sẽ có màu nâu nhạt, nổi từng đốm nhỏ. Sau đó phát triển rộng ra thành từng dải, hoặc từng đám to. Vết bệnh phát triển lâu sẽ chuyển sang màu nâu đỏ. Nếu bệnh tiến triển nặng lá sẽ bị quăn queo hoặc thậm chí là biến dạng.
– Bệnh thường xuất hiện ở những lá già sau đó mới lan qua lá non. Bời ở những lá già thường sẽ yếu, mất nhiều dưỡng chất hơn lá non. Nấm bệnh có thể dễ dàng xâm nhập gây hại.
– Cây bị bệnh thường còi cọc, già không phát triển được.
Nguyên nhân phát sinh bệnh hại
– Bệnh do loại nấm Phragmidium gây ra. Nấm bệnh thường lưu tồn trong đất, nước, không khí khi gặp điều kiện phù hợp nấm bệnh sẽ nhanh chóng thích nghi và bắt đầu xâm hại lên các cây mai. Bệnh cũng thường được lưu tồn trong những thực vật khác đã bị bệnh, và rất nhanh chóng chúng cũng dễ dàng lây lan sang các loại cây khác nhau.
Điều kiện phát triển bệnh hại
– Bệnh thường xuất hiện vào đầu mùa xuân, từ đầu tháng 8 đến cuối cuối tháng 12 âm lịch, bênh phát triển mạnh trong thời tiết có độ ẩm cao (>80%) lá ẩm, nhiệt độ cao, ẩm ướt. Nhiệt độ thích hợp cho mầm bệnh phát triển là từ 32-35 độ C.
– Nếu gặp điều kiện thời tiết gió, mưa ẩm tạo điều kiện cho cây phát triển mạnh, bào tử phát tán trong không khí, trên tàn dư của cây bệnh, nhiệt độ cho nấm sinh sôi và lan nhanh sang vườn mai.
Mức độ ảnh hưởng
– Nấm gây bệnh gỉ sắt sau khi xâm nhập vào tế bào lá cây sẽ sử dụng dinh dưỡng từ tế bào lá. Nấm bệnh sẽ cạnh tranh dinh dưỡng với chính vật chủ là cây mai.
– Sợi nấm tấn công gây hại, phá hủy tế bào diệp lục trong lá mai. Tế bào diệp lục là bộ máy quang hợp tạo nên năng lượng và các chất cấu tạo nên các bộ phận cây trồng. Khi tế bào diệp lục bị phá hoại lá sẽ mất đi khả năng quang hợp.
– Tuy bệnh gỉ sắt gây hại đối với cây mai một cách từ từ và ít nghiêm trọng trong thời gian mới bị bệnh. Những nó lại làm ảnh hưởng nghiêm trọng tới năng suất cây trồng. Cây bị gỉ sắt thường giảm đi khả năng tổng hợp các chất cho quá trình sinh thực như ra hoa, ra trái.
– Cây mai vàng bị gỉ sắt thường sẽ ít ra hoa hơn, hoa nhỏ và không bền.
Biện pháp phòng bệnh
– Bệnh gỉ sắt cây mai vàng tường phát triển nặng vào mùa mưa và lây lan rất nhanh. Tại các khu vườn không được chăm sóc kỹ và cây suy yếu thì bệnh sẽ nhân cơ hội để phát triển.
– Chính vì vậy cần có các biện pháp phòng trừ hiệu quả cho cây mai vàng.
– Nên vệ sinh định kỳ vườn mai bằng cách cắt tỉa cành lá già dưới gốc. Thu dọn các lá khô trong vườn vào mùa mưa.
– Nên trồng hoặc cách các chậu cây mai cách nhau một khoảng trống đủ để tất cả các cây đều có đủ không gian để quang hợp.
– Bón phân định kỳ chăm sóc cây mai. Lưu ý không được bón quá nhiều Đạm cho cây. Nếu bón thì nên kết hợp thêm Lân hoặc Kali cho cân đối từng thời kỳ. Nên sử dụng phân hỗn hợp NPK như: NPK 30-10-10, NPK 15-7-17,…
Biện pháp xử lý bệnh
– Cây mai lúc mới bị bệnh gỉ sắt thường rất suy yếu. Chính vì vậy phải nên kết hợp dùng thuốc trị bệnh và phân dưỡng cho cây, tăng sức đề kháng thì cây mới nhanh hồi phục.
– Nên phun từ lúc bệnh đang ở giai đoạn đầu (vết bệnh có màu nâu nhạt). Ở những vết bệnh nặng hơn thì phun thuốc sẽ giảm đi tác dụng do các vết bệnh đã sần sùi bên ngoài bao bọc sợi nấm bên trong.
– Hiện nay trên thị trường có rất nhiều loại thuốc trị bệnh gỉ sắt. vì hiện nay hầu hết các sản phẩm thuốc trị bệnh đều ở dạng tác động phổ rộng. Trong các loại thuốc ấy có rất nhiều hoạt chất có thể tiêu diệt được nhiều chủng nấm khác nhau. Một số loại thuốc điển hình của Nghi Anh mà bà con có thể tham khảo như Kibul, Nazosi, Sunfur,…
Thuốc trừ bệnh
Và một số sản phẩm phân dưỡng cho cây như Hero, Tonik, Ado,…
Phân bón lá
Phân bón lá
