Giới thiệu bệnh hại
Bệnh mốc cam trên cây mai do một loại nấm mốc tên là Coniothyrium fuckelli gây ra. Nấm xuất hiện khi độ ẩm cao kèm theo nắng nóng, sau đó xâm nhập vào cây thông qua những vết thương do cắt tỉa, côn trùng đốt hoặc vết thương cơ giới khác. Do nấm sinh sôi mạnh trong điều kiện thời tiết nóng ẩm nên cây dễ mắc bệnh mốc cam nhất là vào khoảng thời gian từ tháng 4 đến tháng 9 hàng năm.
Khi cây bị nhiễm bệnh, cành và lá non sẽ nổi lên những đốm màu hồng, cam hoặc đỏ đồng. Sau khi bị các vết bệnh bao kín các thân, phần bên trên những cành bị bệnh lá sẽ chuyển màu vàng hoặc xanh loang lổ, dần dần sẽ bị rụng. Những cành bị bệnh trở nên khô, nứt nẻ, giòn và rất dễ gãy.
Đối tượng gây hại
Nấm Coniothyrium fuckelli là nguyên nhân gây ra bệnh mốc cam trên mai vàng và mai chiếu thuỷ, bệnh khô cành trên hoa hồng.
Dấu hiệu của bệnh hại
Bệnh thường gây hại trên lá non và cành. Khi cây bị bệnh sẽ xuất hiện những đốm nhỏ màu hồng, cam hoặc đỏ đồng nổi lên. Chỉ sau một thời gian ngắn, những vết bệnh sẽ lớn dần rồi bao lấy toàn bộ cành. Phần lá phía trên những cành bị bệnh sẽ chuyển sang màu vàng hoặc xanh loang lổ, sau đó rụng hàng loạt. Những cành bị nhiễm nấm trở nên khô, nứt nẻ và rất dễ gãy.
Nguyên nhân phát sinh bệnh hại
Bệnh mốc cam trên cây mai do nấm Coniothyrium fuckelli gây ra. Nấm tồn tại trong đất ẩm, sống trong lớp biểu bì của các bộ phận bị bệnh hoặc ẩn trong lớp lá rụng. Bào tử nấm có hình trứng hoặc hình bầu dục, màu vàng nhạt và có kích thước siêu nhỏ. Khi gặp điều kiện thuận lợi, các bào tử nấm sẽ sinh sôi. Sau đó chúng sẽ xâm nhập vào cây thông qua các vết thương hở gây ra trong quá trình chăm sóc hoặc bị côn trùng đốt.
Điều kiện phát triển bệnh hại
Bệnh mốc cam hoành hành mạnh khi những vùng trồng mai bước vào giai đoạn đầu và giữa mùa mưa (khoảng tháng 4 – tháng 9 hàng năm). Thời điểm này mưa nhiều, nhiệt độ và độ ẩm trong không khí cao là điều kiện thuận lợi để các loại nấm sinh sôi. Thêm vào đó, những vườn mai rậm rạp, không được cắt tỉa thường xuyên là môi trường lý tưởng để bệnh mốc cam phát triển. Đất thoát nước kém, tưới dư nước cũng khiến bệnh nặng hơn.
Mức độ ảnh hưởng
Cây bị nhiễm bệnh khiến lá úa vàng, không thể quang hợp, cây thiếu dưỡng chất khó có thể cho nhiều hoa được. Bên cạnh đó, cành cây bị bệnh rất dễ khô nứt và gãy. Nếu không được chữa trị kịp thời có thể chết cành, ảnh hưởng lớn đến dáng cây và lượng hoa.
Biện pháp phòng bệnh
Biện pháp sinh học
Sử dụng các chế phẩm vi sinh để tiêu diệt nấm bệnh có trong đất. Sản phẩm có chứa hàng tỷ bào tử vi nấm và lợi khuẩn có khả năng bảo vệ cây khỏi nấm mốc và vi khuẩn có hại. Bên cạnh đó, chế phẩm còn có tác dụng giải độc cho đất, cân bằng độ PH, giúp đất thêm màu mỡ và tơi xốp. Nhà vườn có thể ủ sản phẩm cùng phân hữu cơ để bón cho cây hoặc hoà với nước tưới trực tiếp sẽ giúp cây hấp thụ nhanh hơn.
Dự tính qua điều tra phân tích các yếu tố tác động
Nên chọn những vùng có đất thịt nhẹ, không nhiễm phèn và nhiễm mặn để trồng mai. Trước khi trồng nên trộn đất với tro trấu hoặc xơ dừa để tăng độ màu mỡ. Đào hố sâu 20cm và đường kính to hơn bầu cây, bón lót 2/3 hố rồi đặt cây vào và lấp đất, vun cao khoảng 5 – 10cm để cây không bị úng. Dùng rơm khô để phủ đất giữ ấm cho cây. Đối với cây trồng trong chậu, hãy chọn những chậu có chiều sâu để tạo điều kiện phát triển rễ. Lót một lớp sỏi dưới đáy chậu để chống tình trạng cây bị úng nước. Cho đất ½ chậu rồi đặt cây vào và lấp đất, đầu rễ của cây phải cách đáy chậu 20cm. Kê chậu lên cao, hạn chế tiếp xúc với nền đất để tránh bị côn trùng tấn công. Sau 2 năm, nên thay đất và thay chậu để cây có đủ dinh dưỡng và không gian phát triển.
Chỉ nên tưới nước vừa đủ ẩm cho mai, tốt nhất là dùng thùng tưới có vòi sen để tưới để tránh cây bị xói rễ. Trong mùa nắng, tưới 1 lần vào buổi sáng sớm. Mùa mưa không cần tưới và phải đảm bảo vườn mai không bị ứ nước. Vườn mai phải thiết kế hệ thống mương thoát nước, nếu lượng nước quá lớn phải dùng đê bao và bơm nước để thoát nước. Thường xuyên nạo vét mương thoát nước để thực hiện mục tiêu thoát nước và tưới tiêu được tốt nhất. Nhà vườn có thể tham khảo lắp đặt hệ thống tiêu ngầm để thoát nước nhanh chóng trong trường hợp mực nước ngầm dâng cao (triều dâng, lũ).
Đối với cây trồng trong chậu nên tưới nước 2 lần/ngày vào sáng sớm và chiều mát. Nếu nhận thấy cây mai trong chậu có dấu hiệu nước rút quá chậm hoặc nước bị tràn ra khỏi chậu thì bắt buộc kiểm tra lỗ thoát nước.
Bón phân liều lượng hợp lý để cây mai khỏe mạnh và có sức đề kháng tốt: Sau khi trồng 15 ngày, hòa 100g phân NPK 20-20-15+TE Đầu Trâu với 15 lít nước tưới ướt đẫm gốc. Khi cây mai trưởng thành, bổ sung phân hữu cơ cho cây, mỗi cây khoảng 8 -10 kg/năm. Sau khi tàn hoa và đầu mùa mưa, bón 1kg NPK 20-20-15+Te vào mỗi gốc. Cách bón: Đào rãnh sâu 5 – 7cm theo hình tán cây, cho phân bón vào và lấp đất. Đối với cây trồng trong chậu, tạo rãnh sâu khoảng 3 -5 cm xung quanh thành chậu, rắc phân vào rãnh và lấp đất, sau đó tưới ẩm. Tránh làm đứt rễ, xây xát rễ khiến vi khuẩn, nấm mốc xâm nhập.
Thường xuyên nhổ cỏ, cào lá rụng trong vườn để hạn chế mầm bệnh sinh sôi và lây lan. Sau mỗi trận mưa lớn, dùng cuốc xới quanh gốc để phá váng cho đất.
Định kỳ 2 tháng 1 lần cắt tỉa những cành bị bệnh, cành yếu hoặc cành mọc dày trong tán. Các dụng cụ làm vườn cần khử trùng bằng nước Javel loãng trước và sau khi sử dụng.
Theo dõi thường xuyên để phát hiện dấu hiệu của sâu bệnh và tiêu diệt kịp thời tránh cho cây bị cắn phá.
Biện pháp xử lý bệnh
Khi phát hiện cây đã mắc bệnh mốc cam, bà con hãy tỉa bỏ những cành bị bệnh và mang đi tiêu huỷ. Trong trường hợp bệnh còn nhẹ, bà con có thể sử dụng baking soda để diệt nấm. Trộn một thìa cà phê baking soda với 2 – 3 giọt nước rửa bát, tất cả hoà tan cùng 1 lít nước sạch. Xịt dung dịch lên những chỗ bị bệnh. Cách làm này an toàn nhưng hiệu quả không được lâu dài, bệnh dễ tái phát. Sau khi tỉa cành, có thể phun một số loại thuốc trừ nấm để ngăn chặn nguy cơ phát triển lây lan. Bà con hãy tham khảo sản phẩm trừ bệnh điển hình của Nghi Anh như: Kibul, Nazosi, Sunfur,…
Thuốc trừ bệnh 
Câu hỏi thường gặp
Bệnh mốc cam trên cây mai phát sinh, phát triển ở giai đoạn nào?
Cây bệnh có đặc điểm như thế nào?
Xử lý bệnh bằng cách nào?
