Bệnh đen gân lá bắp cải

Giới thiệu bệnh hại

Bệnh đen gân lá hay còn gọi là bệnh cháy bìa gân lá bắp cải. Vi khuẩn Xanthomonas campestris pv.campestris là nguyên nhân gây ra bệnh này. Chúng sẽ xâm nhập vào cây thông qua những vết thương trong quá trình chăm sóc, vết do côn trùng đốt, hoặc chúng đã nằm sẵn trong hạt giống trước khi gieo trồng. Vi khuẩn cũng có thể xâm nhập vào cây qua những lỗ ở mép lá, nơi sương đọng lại vào buổi sáng sớm.

Đây là loại bệnh nguy hiểm và phổ biến trên các cây họ Cải. Nó thường xảy ra đột ngột cũng như lây lan nhanh chóng khó kiểm soát. Đặc biệt là những nơi có thời tiết ấm áp và độ ẩm cao rất dễ phát sinh bệnh.

Đối tượng lây lan

Bệnh đen gân lá gây hại trên những cây trồng họ Cải như súp lơ, cải bắp, cải bẹ, su hào, xà lách,…

Dấu hiệu của bệnh hại

Bệnh gây hại trên tất cả các bộ phận của cây nhưng biểu hiện bị hại rõ nhất là ở phần lá. Lá sẽ chuyển dần từ xanh nhạt sang vàng, cuối cùng là nâu vàng. Mép lá xuất hiện những vết bệnh màu vàng xen lẫn nâu hình chữ V (vì vậy bệnh còn có tên là cháy bìa lá) cộng với gân lá có màu thâm đen. Vết bệnh có thể xuất hiện nhiều và lan rộng ra làm cho toàn bộ lá bị cháy khô. Các bó mạch dẫn biến thành màu đen, cắt ngang thân sẽ thấy dịch nhầy chảy ra nhưng không có mùi hôi. Bệnh lây lan sang các lá khác, cây bị kiệt quệ, bắp bị nhỏ.

Khi cây non bị nhiễm bệnh, chúng sẽ chết sau vài tuần, nếu sống sót chúng cũng chậm phát triển và không thể cuộn bắp.

Ngay cả sau khi thu hoạch, vận chuyển và cất giữ, bệnh vẫn có thể lây lan sang các cây khác làm giảm chất lượng của nông sản.

Nguyên nhân phát sinh bệnh hại

Bệnh do vi khuẩn Xanthomonas campestris pv. Campestris gây nên. Loại vi khuẩn này chủ yếu sống ẩn trong hạt giống, bám vào tàn dư cây bệnh, ký sinh trong côn trùng hoặc ốc sên. Từ đó chúng xâm nhập vào cây thông qua những vết xây xát khi chăm sóc, vết đốt của côn trùng, vết cắn của ốc sên, thông qua nước mưa…

Điều kiện phát triển bệnh hại

Vi khuẩn gây bệnh đen gân lá trên cải bắp phát triển mạnh nhất trong điều kiện thời tiết ấm, nhiệt độ 25 – 30 độ C, mưa to, gió lớn, độ ẩm cao. Do vậy, vụ rau sớm ở miền Bắc (tháng 7 – tháng 12) là thời điểm bệnh đen gân lá có chiều hướng gia tăng. Ở miền Trung và miền Nam, bệnh đen gân lá thường bùng phát vào mùa mưa, bởi đây là kiểu thời tiết hoàn hảo cho các vi sinh vật phát triển, đặc biệt là vi khuẩn Xanthomonas campestris pv. Campestris.

Bắp cải trồng quá dày, lá tốt và rậm rạp, bón thừa phân đạm, tưới cây bằng hệ thống phun mưa, đất trồng cây luôn ứ nước là những tác nhân khiến bệnh phát triển mạnh hơn.

Mức độ ảnh hưởng

Đây là một trong những bệnh nguy hiểm trên bắp cải, bệnh gây chết cây đột ngột, lây lan nhanh và rộng. Hơn nữa, bệnh vẫn có khả năng lây lan sau khi thu hoạch và cất trữ. Ước tính, sản lượng có thể giảm từ 50 – 80%. Vì vậy bà con nên kiểm tra thường xuyên và có những biện pháp xử lý kịp thời tránh thiệt hại về năng suất và chất lượng nông sản.

Biện pháp phòng bệnh

Biện pháp giống

Cây giống tốt, khoẻ mạnh là yếu tố quan trọng trong phòng bệnh đen gân lá ở bắp cải. Để đảm bảo nguồn giống sạch bệnh, bà con nên chọn mua cây giống, hạt giống ở những địa chỉ cung cấp vật tư nông nghiệp có uy tín. Dưới đây, chúng tôi xin hướng dẫn cách chọn cây giống chuẩn và khỏe mạnh cho bà con:

• Lá: Chọn những cây có phiến lá tròn, xanh đậm, các đốt gần nhau.Chọn những cây có từ 4 – 6 lá.
• Thân: Tránh chọn những cây có thân dài, gốc quá to. Thay vào đó, hãy chọn những cây mập, lùn, thân cứng cáp.
• Rễ: Nên chọn những cây có bộ rễ phát triển đồng đều, phát triển cân đối so với kích thước của cây.
• Hạt giống: Bao bì đựng hạt giống phải ghi rõ nguồn gốc xuất xứ, ngày sản xuất, hạn sử dụng, phẩm cấp giống, bao bì lành lặn, không được thủng hoặc rách nát.

Xử lý hạt giống:

Bảo đảm nguồn giống hoàn toàn sạch bệnh, bà con nên xử lý hạt giống trước khi gieo trồng bằng cách ngâm hạt giống trong nước ấm 500C trong 20 phút, sau đó ngâm tiếp trong nước lạnh từ 8 – 10 giờ.

Biện pháp canh tác

Dọn sạch cỏ rác và tàn dư vụ trước, đặc biệt là những giống cỏ dại thuộc họ Cải là nơi trú ngụ của vi khuẩn như cỏ đăng tâm, tề tấm, tề thái,…

Luân canh với các cây trồng khác họ như lúa, khoai tây, cà chua,…để ngăn bệnh hại tấn công.

Giữ cho khoảng cách của cây ở mức độ vừa phải, các cây nên cách nhau 50 – 70cm, giữa các luống nên để cách nhau 20 -25cm. Lên luống cao và tạo rãnh thoát nước để ruộng không bị ứ nước.

Thăm đồng thường xuyên, loại bỏ trứng sâu, bắt sâu, côn trùng và ốc sên nhằm loại bỏ những loài có thể truyền nhiễm vi khuẩn vào cây.

Thường xuyên tỉa bỏ lá già, lá bị sâu, lá bị bệnh để tạo độ thông thoáng cho cây. Tưới cây vào sáng sớm hoặc chiều muộn nhưng không để cây bị ướt qua đêm. Bà con tuyệt đối không dùng hệ thống tưới phun mưa vì cây luôn trong tình trạng ẩm ướt là mục tiêu hấp dẫn đối với nấm mốc và vi khuẩn.

Biện pháp xử lý bệnh

Ngay sau khi phát hiện dấu hiệu của bệnh, bà con hãy tỉa bỏ và tiêu huỷ những lá bị bệnh, nếu cần hãy nhổ bỏ cả những cây bị bệnh.

Nếu nhận thấy bệnh vẫn tiếp tục lây lan, cần sử dụng biện pháp hoá học để bảo vệ mùa màng. Bà con hãy tham khảo những loại thuốc trị nấm bệnh đang được sử dụng hiệu quả và ít gây ảnh hưởng nhất đối với con người và động vật máu nóng, cũng như các loài thiên địch,…chẳng hạn như Sunfur vừa có tác dụng trừ bệnh vừa bổ sung dinh dưỡng giúp cây phục hồi chức năng sinh trưởng

Câu hỏi thường gặp