Rệp vảy xanh, nâu trên cây cà phê

Giới thiệu về rệp vảy xanh, nâu:

Hiện nay, ở các tỉnh Tây Nguyên phổ biến với 2 loại rệp hại trên cây cà phê, hãy cùng chúng tôi tìm hiểu thông tin về 2 loài này qua bài viết dưới đây nhé.

– Rệp vảy xanh có tên khoa học: Coccus viridis, tên tiếng Anh: Boisduval scales.Rệp vảy xanh có hình bầu dục dài từ 2-3 mm, thân mềm và nhỏ. Loài rệp này thường trốn kỹ ở dưới lá, cuống hoa và nhất là trốn vào những ngóc ngách của cuống lá, bẹ hoa nên khó phát hiện và diệt trừ hơn.

– Rệp vảy nâu có tên khoa học: Saissetia hemisphaerica, tên tiếng Anh: Brown scales hoặc Coccidae.Loài rệp nâu này có vỏ cứng và dày từ 3-5 mm, thân màu nâu và gồ cao lên rất dễ nhận thấy ở trên mặt, chúng thường bám ở phía dưới lá hoặc trên thân cây trồng nhất là các nách cành.

2 loài rệp vảy này tập trung chủ yếu ở các bộ phận lá, ngọn non và cành, chích hút chất dinh dưỡng làm cho lá không quang hợp được ánh sáng, khiến cây sinh trưởng chậm, dẫn đến các cành và cây khô héo rồi chết.

Đặc điểm hình thái:

– Đặc điểm của những con rệp vảy là có hình bầu dục dài từ 2-3mm, thường chích hút nhựa cây trên những mạch dẫn nhựa ở mặt dưới của lá và ngọn của các chồi non. Rệp sẽ tiết ra các chất ngọt dẫn đến việc tạo thành 1 lớp muội đen bao phủ lá làm giảm khả năng quang hợp của cây, nặng hơn có thể làm rụng lá.

Rệp vảy xanh (Coccus viridis): có hình chữ nhật góc lượn tròn giống như hình bầu dục, thường dài từ 2-3 mm, thân nhỏ, có màu vàng xanh, mình dẹt và mềm nên nó còn được gọi là loài rệp xanh mình mềm. Chúng thường trốn rất kỹ ở dưới lá, cuống hoa và nhất là trốn vào những ngóc ngách của cuống lá, bẹ hoa nên khó bị phát hiện và diệt trừ hơn. Những con rệp vảy xanh cái trưởng thành không có cánh và chân không phát triển, trong khi rệp non có chân khá phát triển.

Rệp vảy nâu (Saissetia hemisphaerica): có vỏ cứng (dày từ 3-5 mm) màu nâu và gồ cao lên rất dễ nhận ở trên mặt, chúng thường bám ở phía dưới lá hoặc trên thân cây nhất là các góc kẽ nhánh. Những con rệp cái không có cánh và được bọc bằng một lớp vỏ màu nâu, phồng lên hình bán cầu.

Thông thường, một con rệp mẹ có thể đẻ từ 500 – 600 trứng, và được ấp dưới bụng mẹ và trong vài giờ sau đó sẽ nở thành ấu trùng non. Giai đoạn ấu trùng của loài rệp này kéo dài 4 – 6 tuần, đến khi chúng trưởng thành có thể sống kéo dài 2 – 5 tháng.

Đối tượng gây hại:

Rệp vảy xanh và rệp vảy nâu là 2 tác nhân gây hại khá phổ biến và nghiêm trọng đối với cây cà phê. Chúng phá hoại các chồi lá non và quả cà phê ở các giai đoạn sinh trưởng khác nhau.

Cây cà phê bị 2 loài rệp này tấn công cây thường bị phát triển kém và có sự xuất hiện của nhiều loài kiến và nấm muội đen, làm giảm khả năng quang hợp của cây.

Rệp vảy xanh và rệp vảy nâu có thể xuất hiện quanh năm trên vườn cà phê và thường chủ yếu gây hại nặng trong mùa khô. Hai loại rệp này tập trung chích hút nhựa cây ở các bộ phận non của cà phê như lá non, chồi non và quả non, làm giảm năng suất của cây.

Ngoài ra, những con rệp này còn ký sinh gây hại trên nhiều loại cây ký chủ khác như sắn, ổi, chè, cam, quýt…

Triệu chứng gây hại:

Rệp vảy nâu, vảy xanh bám chặt vào các bộ phận của cây,sinh sống nhờ vào chích hút nhựa cây, hút chất dinh dưỡng làm cây còi cọc, lá non chồi non bị biến dạng và khô héo. Không những vậy chất thải của 2 loài rệp này còn kích thích các loại nấm muội đen, nấm hồng phát triển, gây cản trở quang hợp, làm cho cây còi cọc, nặng hơn có thể làm cây suy kiệt rồi chết.

Vì vậy khi những con rệp xuất hiện với mật độ cao sẽ làm ảnh hưởng lớn đến sự phát triển của cây, dẫn đến giảm năng suất cây trồng. Do đó cần đặc biệt lưu ý giai đoạn cây con và kiến thiết, nếu rệp gây hại nặng sẽ làm cây chột ngọn, ảnh hưởng đến tạo hình và hiệu suất về sau.

Rệp vảy bám trên thân hay lá cây sẽ tiết ra một chất mật đường để thu hút kiến, tạo thành 1 lớp muội đen bao phủ lá và thân cây, điều này làm giảm khả năng quang hợp, gây hại nặng hơn có thể khiến lá cây bị rụng, thân cây khô héo dần Không chỉ vậy, Tại các vị trí bị rệp bám này nếu không kịp thời phát hiện sớm và xử lý thì sẽ nổi lên những nốt sần sùi màu nâu đen. Cộng thêm những vết chích hút của chúng còn tạo điều kiện thuận lợi cho sự lây lan của vi khuẩn và virus tạo ra hiện tượng nhăn lá, chột ngọn, khiến cây phát triển không được bình thường.

Đặc điểm sinh thái:

Rệp vảy xanh và rệp vảy nâu thường chủ yếu gây hại trong các tháng mùa khô và đầu mùa mưa từ tháng 1 đến tháng 6 trong năm, nhất là thời gian có các giai đoạn nắng mưa xen kẽ nhau. Chúng thường xuất hiện đơn lẻ hoặc cùng lúc tùy vào khi có điều kiện phù hợp, thường là tập trung vào mùa khô, giai đoạn thời tiết ít mưa.

Thiên địch:

Thiên địch tự nhiên của rệp vảy xanh, nâu là có một số loài ong và nấm Verticillium ký sinh. Bởi trong nhiều trường hợp, những loài đó sẽ làm giảm mức độ phá hoại của rệp.

Ngoài ra còn có bọ rùa đỏ (Chilocorus politus) làm hạn chế sự tấn công cây của rệp.

Biện pháp phòng trừ:

– Biện pháp canh tác:

+ Cần theo dõi thường xuyên sự phát sinh phát triển của rệp trên đồng ruộng để có những biện pháp tác động kịp thời và phù hợp.

+ Nên vệ sinh đồng ruộng, làm cỏ sạch sẽ để hạn chế sự phát triển của các loài kiến. Bởi rệp vảy xanh và rệp vảy nâu có mối quan hệ cộng sinh với các loài kiến. Chúng tiết ra chất mật ngọt là thức ăn của kiến, ngược lại kiến làm nhiệm vụ vừa bảo vệ rệp tránh được các loài thiên địch vừa giúp rệp lây lan từ nơi này sang nơi khác.

+ Chú ý thường xuyên dọn dẹp vườn cây trồng sạch sẽ, áp dụng các biện pháp kỹ thuật chăm sóc cây cà phê để giúp cây sinh trưởng mạnh, tăng khả năng chống chịu bệnh tật tốt hơn.

+ Nên ưu tiên sử dụng các giống cà phê có năng suất cao, sinh trưởng mạnh, góp phần cải thiện tình trạng bệnh hại. Có thể tham khảo một số giống cao sản hiện nay như giống cà phê xanh lùn, giống cà phê dây,…

+ Cần thường xuyên thăm vườn, kiểm tra vườn vào mùa khô, đặc biệt là giai đoạn cây ra chồi non, lá non,để có các biện pháp xử lý kịp thời khi có sự xuất hiện của rệp.

Biện pháp xử lý bệnh

Có thể sử dụng dầu khoáng để phun với liều lượng 200 ml/20 lít nước phải phun ướt đều khắp cành là cây. Lưu ý là không được sử dụng dầu ô tô.

Rệp vảy xanh và rệp vảy nâu thường gây hại vào mùa khô, do đó cần tiến hành phun thuốc diệt trừ, nên sử dụng các loại thuốc có các hoạt chất như Alpha-Cypermethrin, Imidacloprid…với liều lượng phù hợp và phun ít nhất 2 đợt, mỗi đợt cách nhau khoảng 10-15 ngày để có thể tiêu diệt được hoàn toàn rệp trưởng thành, con non và trứng rệp còn sót lại.

Bà con hãy tham khảo sản phẩm của Nghi Anh như Thánh sầu, Tia sét, Bay rầy, Đại bàng,…

Câu hỏi thường gặp