Trong cuộc sống tinh thần của mỗi người dân, cây cảnh là một trong những thứ tao nhã giúp cho con người thoải mái, với hơi thở nhẹ nhõm, xả đi phần nào đó áp lực trong cuộc sống thường nhật.
Không những đáp ứng nhu cầu tinh thần, cây cảnh còn là mặt hàng mà nhiều doanh nghiệp đầu tư phát triển. Ở Việt Nam cây cảnh thường xuyên trong bố trí cảnh quan với những kiểu dáng được thợ cảnh uốn nắn công phu nhằm thể hiện ý tưởng của người trồng qua cách xếp, đường nét uốn mềm mại, cách bố trí cành lá. Đối với một số hộ gia đình, cây cảnh còn mang giá trị phong thủy.
Cây mai đối với Tết Việt đã xuất hiện từ rất lâu với kiểu cách sang trọng, màu vàng tượng trưng cho sự may mắn, cùng với mùa nở hoa là mùa xuân tới tượng trưng cho đâm chồi nảy lộc, năm mới nhiều điều mới.
Những năm qua còn sự xuất hiện của cây quất cảnh nhằm nâng cao đời sống của bà con, điều đó chứng tỏ rằng không chỉ đời sống tinh thần của người dân tăng cao chứng tỏ đời sống vật chất cũng được cải thiện phần nào. Mang sứ mệnh là loài cây đại diện cho sự sung túc, biểu tượng của những thành tựu đạt được trong năm, ngày tết càng nhiều gia đình sắm cho mình một đến vài cây để ở sảnh nhà bên cạnh những cây truyền thống.
Nhưng cây quất và mai rất khó tính đối với việc thích nghi với đặc điểm thời tiết ở từng nơi. Dịch bệnh dễ gây hại với những loại cây trồng này cũng là điều dễ hiểu, đồng thời trở thành những bài toán khó đối với bà con để giữ được mỹ cảnh và giá trị của cây.
Để đồng hành với bà con, sau đây chúng tôi giới thiệu sơ bộ một bệnh hại xuất hiện thường xuyên, phổ biến trên dòng cây cảnh.
Giới thiệu chung về sâu cuốn lá, sâu ăn lá
Sâu cuốn lá, sâu ăn lá có danh pháp khoa học là Delias aglaia, thuộc họ Pieridae, bộ Lepidoptera. Là ấu trùng của loài bướm hoa. Với cơ chế hoạt động dựa trên tiết dịch, hàm răng cắn giữa lá hoặc đường gân khiến lá bị vàng úa, rụng khỏi cành.
Sâu ăn lá xuất hiện thường xuyên trên cây mai, cây quất ở những thời kỳ phát triển mạnh nhất, thời kỳ thay lá cây đâm chồi nảy lộc. Đặc biệt vào khoảng đầu mùa xuân khi lá và hoa phát triển mạnh để gây hại cho cây khiến cây còi cọc. Khi chúng hoạt động mạnh ảnh hưởng đến khả năng quang hợp của cây.
Vòng đời của Sâu cuốn lá, sâu ăn lá
Sâu ăn lá, sâu cuốn lá là một loài côn trùng có họ khác với các loại côn trùng khác. Nhưng bên trong nó vẫn mang những đặc điểm chung của loài côn trùng. Vòng đời của chúng phải trải qua các lần biến đổi về hình thái (vũ hóa), từ trình độ bậc thấp đến trình độ bậc cao hơn. Cụ thể các giai đoạn như sau:
– Giai đoạn trưởng thành: Là một loài bướm hoa, cánh có những màu sắc khác nhau đan xen, đối với người nhìn tương đối bắt mắt với chiều dài cơ thể không quá dài nhưng thuộc dạng phổ thông khoảng từ 20 đến 25 mm. Khi bay, sải cánh rộng khoảng 60 đến 0 mm. Thân và cánh màu đen, trên cánh có nhiều đốm màu trắng, màu vàng hình elip hoặc bầu dục.
Ở giai đoạn trưởng thành chúng thường hoạt động chủ yếu vào ban ngày. Sinh sản trứng rải rác ở những đọt non, lá non trên cây.
– Sâu non: Có hình ống, thân sâu lúc đầu màu nâu. Khi bước sang tuổi thứ hai thân sâu dần dần chuyển sang màu xanh nhạt. Khi đến tuổi thứ ba sâu dài khoảng từ 25 đến 28 mm.
Với đặc tính nhả tơ kéo các lá lại với nhau để sống bằng tổ, hóa nhộng ở trong đó. Khi cuốn lá thành những ống được ví như tấm khiên bảo vệ chúng trong thời kỳ vũ hóa sang nhộng.
Đặc điểm của chúng sinh trưởng mạnh vào mùa mưa là cơ hội để thực hiện những hành vi gây hại cây trồng.
Đối tượng gây hại
Sâu cuốn lá, sâu ăn lá thường gây hại đối với tất cả các loại cây trồng, đối với mỗi loài cây trồng khác nhau sẽ có những chủng sâu ăn lá khác nhau để gây hại. Đối với cây mai, quất chúng thường gây hại mạnh khi lá non mới ra, cuốn lá khi lá già và giai đoạn vũ hóa sang nhộng của sâu ăn lá.
Dấu hiệu gây hại của sâu ăn lá
Sâu ăn lá ở giai đoạn trưởng thành hay là sâu non đều có những hành vi gây hại đối với cây trồng, nhưng ở những mức độ khác nhau. Khi còn ở tuổi thứ nhất, sâu non thường sử dụng hàm răng cưa của mình để cắn ở những vị trí như gân lá, mép lá hoặc ở chính giữa lá làm ảnh hưởng đến chức năng quang hợp của cây. Khi bị sâu ăn lá thường có những triệu chứng sau đây:
– Có những vết lốm đốm trắng li ti ở trên bề mặt lá mai hoặc quất bị rộp như lớp màng mỏng có thể nhìn xuyên thấu qua những lỗ bị sâu đục chủ yếu là phần lá non và đọt non của cây. Khi bà con thấy những triệu chứng này chứng tỏ rằng sâu non đang thực hiện những thao tác gây hại đối với cây trồng từ đó để bà con có những liệu pháp khắc phục hiệu quả.
– Ở mặt dưới của lá, sâu non trú ẩn và gây hại, chúng ăn lá kể cả ban ngày và ban đêm, đặc biệt chúng thường gây hại vào ban đêm bởi thân sâu rất nhạy cảm với ánh nắng Mặt trời.
– Dấu hiệu lá cuộn tròn và có những vết nhỏ li ti bên trong. Trong khi sâu bướm lớn có thể sử dụng bộ hàm để cắt đứt lá và cả chồi non.
Đặc điểm sinh thái của Sâu ăn lá, sâu cuốn lá
Sâu ăn lá thường hoạt động mạnh vào ban đêm để thực hiện những hành vi gây hại đối với cây trồng với trên da của sâu có 1 lớp màng bảo vệ tương đối mỏng khiến sâu khi tiếp xúc trực tiếp với ánh nắng, đặc biệt vào buổi trưa làm cho chúng bị cháy rát, thậm chí khô thân và dẫn đến chết.
Các loài thiên địch của Bọ xít xanh
Kẻ thù truyền kiếp của những loại sâu ăn lá là những loài kiến vàng, bọ rùa cánh cứng. Những loài thiên địch của sâu ăn lá cũng là những loài côn trùng thường xuyên xuất hiện trên cây để đi kiếm mồi. Và mồi của chúng là những loài sâu, đặc biệt là sâu ăn lá.
Biện pháp phòng ngừa
Với tâm lý lo lắng của bà con, chúng tôi đề xuất một số biện pháp tương đối là hữu hiệu để ngăn ngừa sâu ăn lá xuất hiện trên cây mai, cây quất như sau:
– Nên để vườn thông thoáng, có nhiều ánh nắng chiếu vào, dọn dẹp những tàn dư sau khi rụng hoa, quét sạch gốc để không tạo điều kiện cho ấu trùng phát triển.
– Thường xuyên dọn dẹp vườn tược, cắt tỉa cành gọn gàng để tạo độ thông thoáng, ngăn cản sự tấn công của sâu ẩn trong những tán lá tránh tình trạng lây lan gây hại từ cây này sang cây khác.
– Sử dụng những loại phân bón hữu cơ, vi sinh để cây tăng cường sức đề kháng vì khi chúng đủ sức đề kháng cho dù sâu xanh ở mật độ thấp tấn công cũng không làm ảnh hưởng nhiều đến mỹ quan của cây.
Biện pháp xử lý
– Sử dụng biện pháp sinh học:
Sử dụng thiên địch với sâu xanh ăn lá là cách tối ưu, được khuyến cáo sử dụng để cân bằng hệ sinh thái.
Bên cạnh đó sử dụng thuốc trừ sâu có thành phần sinh học với khả năng tạo ra những độc tố xâm nhập vào bên trong cơ thể sâu hại, làm thủng và dẫn đến chết trong vòng vài ngày.
– Sử dụng biện pháp hóa học:
Đây luôn là phương pháp sử dụng nhanh chóng, hiệu quả nhất và sau cùng, tuy nhiên ảnh hưởng lớn đến môi trường sống và sức khỏe của con người. Khi sử dụng quá liều dẫn đến hóa chất ngấm vào đất khó tiêu, ngấm vào nguồn nước sinh hoạt. Do đó bà con chỉ nên sử dụng những loại thuốc này trong trường hợp mật độ sâu gây hại nặng và trên diện rộng trên vườn hoa, cây cảnh của mình. Một số loại thuốc của Nghi Anh mà bà con có thể tham khảo như Sumo, Đục quả
Thuốc trừ sâu
