Nhện đỏ hại cà chua

Giới thiệu bệnh sâu hại

Nhện đỏ hại cà chua có tên khoa học là Tetranychus sp. Chúng thuộc họ Tetranychidae và bộ Acarina. Đây được xem là một trong những loài gây hại nguy hiểm cho các loại cây trồng. Chúng sẽ thường xuất hiện khi thời tiết chuyển từ mưa sang khô nóng, chúng thường sẽ nằm dưới mặt lá và chích hút các chất dinh dưỡng của cây. Chúng xuất hiện nhiều tại các vườn cây trái trên khắp cả nước, đặc biệt là tại những vùng có thời tiết khô nóng như miền Nam.

Đặc điểm hình thái

Nhện đỏ thành trùng có hình bầu dục, con cái có kích thước thân rất nhỏ với khoảng 0,4 mm. Còn thành trùng đực thì sẽ có kích thước nhỏ hơn với khoảng 0,3 mm. Toàn thân của chúng được phủ một lớp lông lưa thưa, lớp lông này thường có màu xanh, trắng hoặc đỏ. Kèm theo đó là đốm được đặt ngay ở hai bên thân mình. Nhện đỏ sẽ có 8 chân, thành trùng cái thì có màu vàng nhạt hoặc là hơi ngả sang gam màu xanh lá cây. Khi nhìn xuyên qua cơ thể chúng bà con có thể thấy được hai đốm màu đậm ẩn bên trong, đây chính là nơi chứa thức ăn. Sau khi thực hiện bắt cặp, thành trùng cái sẽ đẻ trứng trong thời gian từ 2 – 6 ngày, đối với mỗi con nhện cái thường sẽ đẻ trứng với số lượng khoảng 70 trứng.

Trứng của nhện có kích thước rất nhỏ, hình cầu hay là hình củ hành, trông rất bóng láng. Trứng được đẻ ngay sát gân lá cũng như ở cả hai mặt của lá. Thường thì trứng sẽ được gắn chặt vào ngay mặt dưới của lá, tại những nơi xuất hiện tơ do nhện tạo ra trong quá trình di chuyển. Trứng sẽ nở trong vòng khoảng 4 đến 5 ngày.

Ấu trùng nhện đỏ nhìn trông rất giống với thành trùng, tuy nhiên thì chúng chỉ có 3 đôi chân. Những con ấu trùng sẽ nở ra thành trùng cái và thay da 3 lần. Còn đối với những con ấu trùng nở ra thành trùng đực thì thay da chỉ cần 2 lần là được. Ấu trùng có giai đoạn phát triển khoảng từ 5 – 10 ngày. Nhện đỏ sẽ hoàn thành một thế hệ sinh trưởng và phát triển là từ 20 đến 40 ngày.

Đối tượng gây hại

Nhện đỏ ngoài gây hại nặng trên cây cà chua thì chúng còn xuất hiện trên những cây trồng khác như ớt, khoai tây, cây họ đậu, cây họ bầu bí,…

Triệu chứng gây hại

Nhện đỏ có khả năng di chuyển nhanh, chúng nhả tơ mỏng bao thành một lớp ngay ở mặt dưới lá. Do đó nên chiếc lá sẽ có màu trắng do lớp da để lại sau khi lột kèm với đó là bụi bẩn và các tạp chất khác. Lá cây bị nhện đỏ ăn và hút dịch sẽ bị mất đi màu xanh và chuyển sang màu vàng, khiến cho mặt lá phía trên bị vàng loang lổ phân bổ khắp nơi. Tại mặt dưới của lá thì lại xuất hiện các vết trắng lấm tấm như bụi cám, nếu bà con nhìn kỹ thì sẽ phát hiện một lớp tơ rất mỏng trên lá.

Nhện khi bắt đầu gây hại nặng cho cây sẽ khiến lá cây bị phồng rộp sau đó cằn lại, vàng, thô cứng đến khô đi. Màu vàng xuất hiện rõ hơn ở mặt dưới của lá, việc này sẽ khiến cho phẩm chất và năng suất trái bị giảm đáng kể. Khi nhện đỏ tấn công với số lượng lớn sẽ khiến cho cành cây cũng bị khô dần và chết đi. Nhện đỏ sẽ khiến cho trái bị vàng, sạm và khi trái lớn sẽ bị nứt. Hoa của cây có thể bị thối và rụng đi. Loài nhện đỏ này còn là nguyên nhân truyền bệnh virus cho cây trồng.

Đặc điểm sinh thái

Nhện đỏ sinh sôi và gây hại tại mặt dưới lá, ấu trùng và thành trùng của nhện đỏ đều sẽ ăn biểu bì cũng như chích hút mô dịch trên lá cây trong giai đoạn bánh tẻ trở đi. Điều kiện thuận lợi nhất để nhện đỏ sinh sôi và phát triển là khi thời tiết trở nên khô hạn, nắng nóng nhiều hoặc khi cây bị bón thừa đạm. Nhện đỏ có vòng đời tương đối ngắn nhưng mật số tăng lên rất nhanh và gây hại rất nghiêm trọng. Nhện đỏ lây lan trên diện rộng là nhờ vào gió cũng như những sợi tơ, mạng của chúng.

Thiên địch

Thiên địch chính là một yếu tố quan trọng giúp giảm được tình trạng gây hại của nhện đỏ gây ra cho cây cà chua. Sau đây là một số loài thiên địch giúp tiêu diệt nhện đỏ hiệu quả.

+ Bù lạch 6 chấm có tên Scolothrips sexmaculatus và bù lạch bông Frankliniella occidentalis

+ Bọ rùa Stethorus sp.

+ Bọ xít nhỏ Orius tristicolor và Chysoperla carnea.

+ Bọ trĩ ăn thịt giúp tiêu diệt nhện đỏ hiệu quả.

Những loài thiên địch kể trên đều có khả năng tiêu diệt nhện đỏ rất tốt, nên bà con có thể giảm được việc sử dụng thuốc hóa học để trị sâu bệnh. Đặc biệt, bà con cũng không nên sử dụng thuốc hóa học nhiều cho vườn cà chua vì sẽ ảnh hưởng đến thiên địch.

Biện pháp phòng bệnh

• Bà con nên thực hiện việc trồng cây với mật độ hợp lý, không trồng quá dày sẽ khiến cho vườn bị um tùm, rậm rạp dễ tạo môi trường thuận lợi cho nhện đỏ xuất hiện.
• Tiến hành kiểm tra lá thường xuyên, đồng thời cắt tỉa vườn thông thoáng, đặc biệt là trong giai đoạn bánh tẻ trở đi. Nhờ vậy mà giúp bà con phát hiện được sớm nhất tình trạng bệnh để xử lý kịp thời. 
• Những mẫu bệnh khi phát hiện tại vườn, sau khi đã xử lý cây bị bệnh thì phải bỏ chúng vào bao mang đi đốt bỏ. Không nên để mẫu bệnh còn tồn dư trên vườn khiến cho nhện đỏ có cơ hội được lây lan trên diện rộng. 
• Trong quá trình trồng cà chua, bà con hãy tưới nước giữ ẩm cho cây, thực hiện phun tưới nước thật mạnh trên cây khi phát hiện nhện đỏ xuất hiện trên lá. 
• Bà con cần thực hiện việc khử trùng, vệ sinh sạch sẽ dụng cụ làm vườn để hạn chế được tình trạng lây nhiễm của bệnh hại.
• Nếu được bà con có thể trồng những cây thảo dược như: Lưu ly, sao nhái, xuyến chi, cúc mặt trời,… nhằm để dẫn dụ thiên địch vào vườn và tiêu diệt nhện đỏ. dùng những loại tinh dầu tràm, quế, hương thảo để phòng ngừa sự xuất hiện của nhện đỏ. 
• Hoạt chất Azadirachtin của cây Neem Ấn Độ có thể kiểm soát nhện đỏ rất tốt. Bà con có thể sử dụng hoạt chất này để phòng trừ nhện đỏ cho vườn cà chua. Lưu ý nên sử dụng với liệu lượng và cách thức hợp lý để bảo vệ được thiên địch.

Biện pháp xử lý bệnh

Nhìn chung thì nhện đỏ rất khó có thể tiêu diệt vì chúng rất nhỏ. Bên cạnh đó, nhện đỏ lại thường sống ở vị trí gần gân lá, do đó các loại thuốc hóa học khi sử dụng khá khó để tiếp cận được chúng. Mặt khác, nhện đỏ lại tạo lập quần thể vô cùng nhanh nên mật số sẽ khá nhiều. Dù vậy bà con vẫn có thể sử dụng thuốc diệt trừ để ngăn chặn sự phát triển và gây hại của nhện đỏ.

Khi nhện đỏ gây hại trên cây cà chua bà con có thể phun các thuốc có chứa hoạt chất điển hình như Abamectin, Diafenthiuron,… và sử dụng luân phiên tránh việc nhện đỏ kháng thuốc. Đối với những vườn hay bị nhiễm bệnh và nhiễm khá nặng thì bà con hãy phun thuốc 3 lần. Lần 1 là khi cây vừa mới nhú lên đọt non. Lần 2 là vào thời điểm khi đọt non ra rộ hơn và lần 3 là lúc lá non chuyển sang giai đoạn bánh tẻ. Bà con có thể tham khảo sản phẩm của Nghi Anh như Chim Cánh cụt, Đại bàng

Câu hỏi thường gặp