Kiến lửa hại thanh long

Giới thiệu sâu bệnh hại

Kiến lửa thuộc loài Solenopsis, trong đó được chia ra thành nhiều loại khác nhau. Kiến lửa ngoài việc cắn người chúng còn gây hại cho nhiều loài cây khác. Kiến lửa phá hoại mùa màng bằng cách chúng đục phá cành non, nụ hoa và cả rễ cây. Chúng gây hại trên nhiều loại cây khác nhau từ rau màu đến cây ăn quả và đặc biệt là cây thanh long.

Đặc điểm hình thái

Trứng là đặc điểm hình thái đầu tiên của kiến. Kiến thợ được kiến chúa đẻ ra, ngoài ra kiến chúa còn đẻ ra kiến đực và kiến chúa tơ trong thời gian cố định của năm. 

Đặc điểm hình thái của kiến trải qua bốn quá trình: trứng, ấu trùng, nhộng và kiến trưởng thành. 

Giai đoạn ấu trùng: ấu trùng của kiến thường có thời gian là vài tuần. Ấu trùng có khả năng nhả tơ tạo thành nhộng cho chính bản thân.

Giai đoạn nhộng: Kiến non có đặc điểm trong suốt. Chúng không di chuyển và không ăn. Thời gian kéo dài từ hai đến ba tuần thì thành kiến.

Kiến trưởng thành: Kiến trưởng thành có màu nâu cam, phần bụng màu sẫm hơn. Kiến chúa có thân hình dài hơn kiến thợ, kiến chúa 15mm, kiến thợ 3 đến 6 mm. Kiến chúa có tập tính tạo thành đàn cho tổ sau đó giao phối và cuối cùng tìm một nơi để đẻ trứng. Số lượng trứng mà kiến chúa có thể đẻ lên đến 125 trứng. 

Ngoài kiến chúa và kiến thợ còn có kiến lính. Kiến lính có đầu rất to và hàm lớn. Nhiệm vụ của kiến thợ là bảo vệ tổ kiến. Thực chất kiến lính là những con kiến thợ nhưng do nó to khỏe hơn nên được phân công bảo vệ tổ. 

Kiến chúa có nhiệm vụ là đẻ trứng. Kiến chúa đẻ trứng xuyên suốt vòng đời của nó. Khi đến mùa kiến chúa và kiến đực bay ra khỏi tổ và giao phối. Sau đó kiến đực sẽ rụng cánh và chết đi. 

Tuổi đời của kiến chúa là lâu nhất, chúng có thể sống từ 10 đến 20 năm. Vòng đời của kiến thợ thì ngắn hơn từ 5 đến 10 năm. Trong đó kiến đực có tuổi đời thấp nhất chúng chỉ sống được vài tuần, sau khi giao phối sẽ chết đi.

Đối tượng gây hại

Đối tượng gây hại của kiến lửa rất rộng. Chúng có thể ăn tất cả mọi thứ từ xác động vật đến côn trùng, và cả các loài động vật có xương sống. Ngoài ra chúng đặc biệt gây hại cho các loại rau màu và trái cây.

Do tập tính ưa ngọt nên chúng thường tập trung gây hại cho mầm rau và cây ăn quả. 

Nên đặc biệt chú ý những loại cây sau sẽ thu hút kiến đến. Chẳng hạn như cây có mùi thơm, mướp, mầm hạt của rau,… 

Đối với mầm rau vừa lên hay hạt giống là đối tượng gây hại đặc biệt nghiêm trọng của kiến. 

Triệu chứng gây hại:

Kiến lửa trưởng thành gây hại bằng cách đục khoét hay cắn phá lên giống cây, mầm non khi cây vừa lên. Với cây thanh long chúng cắn phá lên đọt non của cây và phần trái làm giảm giá trị và chất lượng của trái thanh long. Những vườn cây bị kiến cắn phá lâu năm, lúc này chúng có thể gây hại lên cả phần rễ cây làm giảm khả năng phát triển, ảnh đến quá trình sinh trưởng của cây.

Ấu trùng của kiến lửa không gây hại nhiều như kiến lửa trưởng thành. Chúng thường trốn trong tổ. Tổ kiến thường được làm ở nơi có nhiều rơm, rác hay cỏ mục gần gốc cây. Thời điểm mùa mưa đến là thời điểm chúng bắt đầu gây hại. Vết thương do chúng gây ra trên cây sẽ gián tiếp làm cho nước mưa, nấm và vi khuẩn xâm nhập vào cây, gây bệnh cho cây thậm chí là thối cây.

Ngoài ra kiến còn gây hại theo một cách khác. Là chúng mang rệp đến để phá hại cây. Do chất thải của rệp có vị ngọt mà chúng yêu thích.

Đặc điểm sinh thái:

Giai đoạn kiến lửa gây hại mạnh nhất cho cây là vào mùa mưa.

Kiến lửa có một đặc điểm sinh thái cực kỳ đặc biệt khác với những loại côn trùng khác. Là kiến lửa có thể đánh dấu đường đi bằng Pheromone. Đó là một loại chất để kiến lửa “liên hệ” với nhau. 

Kiến có những chiếc râu dài giúp chúng định vị và tìm thức ăn. Râu kiến còn có chức năng thu thập thông tin về môi trường hiện tại cho chúng. Khi kiến di chuyển, chúng sẽ tiết ra Pheromone. Đó là lý do mà chúng ta thấy chúng thường đi rất theo hàng. 

Khi đến mùa sinh sản kiến cái sẽ tiết ra Pheromone để thu hút kiến đực. Trong đó Pheromone của kiến còn có công dụng cảnh bảo. Khi kiến xác định kẻ thù đến chúng sẽ tiết ra nhiều Pheromone để thu hút đồng đội đến.

Thiên địch:

Việc sử dụng thiên địch để tiêu diệt kiến lửa và các loài côn trùng là một việc làm đạt hiệu quả khá cao và không tốn chi phí hay ảnh hưởng đến môi trường và cây trồng.

Thiên địch diệt kiến lửa đạt hiệu quả cao nhất là ruồi lưng gù. Ruồi lưng gù tiêu diệt kiến bằng cách đẻ trứng vào đầu của kiến. Trước tiên chúng sẽ đục một lỗ trên đầu kiến sau đó đẻ vào. Chất dịch trên người ruồi lưng gù sẽ làm cho kiến bị rụng mất đầu. Ấu trùng ruồi lưng gù sẽ sinh sống trong đầu kiến cho đến khi trưởng thành.

Biện pháp phòng tránh

Để phòng tránh kiến gây hại trên cây chúng ta cần thực hiện những biện pháp sau:

Không được trồng những loại cây có mùi hương xung quanh cây trồng. Những loài cây đó thường sẽ thu hút kiến đến và gây hại.

Thường xuyên thăm vườn thanh long, đặc biệt trong giai đoạn cây cho trái. Kiến rất thích ngọt nên sẽ gây hại cho quả nhiều hơn.

Khi trồng cây cần chú ý nhiều hơn khi vừa xuống giống. Kiến lửa gây hại mạnh nhất cho cây giống. Sau vài ngày cho giống xuống đất mà không thấy lên. Thì chắc chắn giống đã bị kiến ăn.

Thường xuyên dọn vườn, không để nhiều cỏ khô và rơm gần cây. Kiến sẽ tận dụng cỏ khô để làm tổ gần cây và bắt đầu gây hại cho cây.

Làm mọi cách để thu hút nhiều loài thiên địch đến vườn thanh long. Để chúng giúp chúng ta tiêu diệt kiến lửa.

Biện pháp xử lý

Biện pháp xử lý kiến lửa:

Sử dụng bột gia vị để đuổi kiến: Những loại bột gia vị như tiêu, ớt, tỏi,… chúng có vị rất nồng và cay hiệu quả cao trong việc đuổi kiến lửa. Cách sử dụng, chúng ta rải bột gia vị xung quanh cây hoặc vườn. Bột gia vị giúp chúng ta làm giảm mùi thơm của cây và làm mất mùi Pheromone do kiến tiết ra. Tránh được trường hợp kiến đánh mùi đế phá hại vườn cây.

Tiêu diệt kiến bằng hàn the: Trộn hàn the vào những món ăn yêu thích của kiến như đường, trái cây ngọt, mật ong,… Sau đó kiến thợ sẽ đến tha mồi về tổ để bọn chúng cùng ăn. Cách này có thể diệt được cả tổ kiến.

Tiêu diệt kiến bằng bả kiến: Bả kiến được chế ra từ nguyên liệu tự nhiên an toàn không gây hại cho những sinh vật khác. Tuy nhiên bả kiến vẫn sẽ đạt hiệu quả khá cao. Trộn bả kiến vào thức ăn mà kiến yêu thích. Sau đó rải xung quanh cây. Để kiến ăn và chết đi.

Tiêu diệt kiến lửa bằng đất tảo cát: Đất tảo cát có nguồn gốc từ khoáng vật. Có tác dụng rất nhanh sau 30 phút sử dụng. Tuy nhiên thuốc có độc khá mạnh. Nên khi chúng ta sử dụng cần chú ý an toàn cho bản thân. Và thuốc dễ bị rửa trôi khi trời mưa hay sau khi tưới cây. Do đó chúng ta cần chú ý sử dụng đất tảo cát hợp lý.

Câu hỏi thường gặp