Giới thiệu bệnh hại
Bệnh thán thư đậu đỗ là một loại bệnh thường gặp và rất nguy hiểm cho các loại cây họ đậu. Bệnh xuất hiện do sự sinh sôi của loại nấm có tên khoa học là Colletotrichum lindemuthianum. Bệnh thán thư đậu đỗ được phát hiện lần đầu tiên là ở các nước Châu Âu. Hiện nay, trên thế giới bệnh xuất hiện khá phổ biến ở các vùng trồng đậu nành trên thế giới. Còn ở Việt Nam, bệnh thán thư trên đậu đỗ gây hại rất nhiều ở những vùng có thời tiết và khí hậu nóng ẩm.
Đối tượng gây hại
Nấm bệnh gây hại có phổ ký chủ rộng, đem đến những ảnh hưởng tiêu cực cho các loại cây trồng thuộc họ đậu. Có thể kể đến như đậu xanh, đậu đen, đậu phộng, đậu trạch, đậu cô ve, đậu tương, đậu Hà Lan, đậu bở,…
Triệu chứng, dấu hiệu của bệnh hại
Bệnh thán thư đậu đỗ có thể gây hại bắt đầu từ giai đoạn nảy mầm cho đến khi bà con thu hoạch vụ mùa. Nên có thể thấy giai đoạn xuất hiện bệnh là khó có thể lường trước được, nên bà con cần cẩn thận chăm sóc trong suốt vụ mùa.
Biểu hiện cụ thể là trên lá mầm xuất hiện các vết bệnh có hình dạng tròn với màu nâu đen, có phần hơi ướt và bị lõm vào. Đối với vết bệnh trên thân thì sẽ có kiểu dáng hình thoi dài, hơi lõm một chút đồng thời có màu nâu đỏ. Nếu bệnh xuất hiện nặng thì sẽ khiến cây con có thể chết rạp rất nguy hiểm.
Trên lá thật thì vết bệnh sẽ gây nên những tác hại ở phần gân lá cũng như ở phiến lá sát với gân. Vết bệnh thường sẽ có hình tròn hoặc không định dạng được cụ thể hình dáng, vết bệnh sẽ có màu nâu và xung quanh vết bệnh là những đường viền nâu đỏ.
Ở trên những vết bệnh thán thư đậu đỗ sẽ có xuất hiện các chấm đen nhỏ li ti. Đây được gọi là các đĩa cành của nấm gây ra bệnh hại. Những vết bệnh trên cuống lá cũng như thân cành thường sẽ có hình dáng kéo dài, có màu nâu sẫm hơn và hơi lõm vào trong. Khi bệnh xuất hiện và gây hại có thể dẫn đến tình trạng hoa dễ bị rụng.
Trên quả thì vết bệnh sẽ có kiểu hình bầu dục hoặc là hình tròn và có màu nâu vàng, hình dạng hơi lõm vào trong, đồng thời xung quanh sẽ có đường viền nâu đỏ. Trên vết bệnh lúc này sẽ hình thành nhiều đĩa cành xếp theo dạng vòng tròn đồng tâm hoặc xếp một cách lộn xộn. Nấm gây bệnh thán thư đậu đỗ còn có thể gây hại đến cả bộ phận hạt, lúc này trên hạt sẽ xuất hiện các vết bệnh là những chấm nhỏ với màu nâu hoặc là màu đen.
Nguyên nhân phát sinh bệnh hại
Là một căn bệnh gây nên những ảnh hưởng khá nghiêm trọng cho quá trình canh tác của bà con. Nên trước khi tìm hiểu những phương pháp phòng bệnh và xử lý bệnh thì bà con nên biết rõ nguyên nhân gây nên bệnh hại, nhằm để có thể phòng trừ bệnh hại một cách hiệu quả nhất:
Bệnh hình thành chủ yếu do loại nấm có tên là Colletotrichum lindemuthianum. Đây là dạng sợi nấm đa bào, phân nhánh và có màu nâu nhạt. Phần đĩa cành của nấm gây bệnh thán thư đậu đỗ sẽ có lông gai màu đen và đa bào, đồng thời có từ 1 đến 4 ngăn ngang, với kích thước là 40–110 x 4–6 micromet. Chúng sẽ sinh sôi, phát triển và điều kiện thuận nhiệt độ nóng ẩm, hoặc hình thành từ trong những giống trồng có chất lượng kém.
Cành bào tử phân sinh gây hại không màu, ngắn và đơn bào. Còn với bào tử phân sinh thì sẽ không màu, đơn bào, có hình bầu dục với hình dạng thẳng hoặc hơi cong. Kích thước cụ thể thường sẽ là 10.5 – 23 x 3.5 – 6.6 micromet. Nấm bệnh thán thư đậu đỗ sẽ chỉ tồn tại chủ yếu ở dạng sợi nấm, đồng thời nguyên nhân mà nấm tồn tại là xuất hiện trên hạt giống nhiễm bệnh và trên tài dư bệnh. Thêm vào đó, sợi nấm bệnh gây hại có thể tồn tại trong nội nhũ và trong phôi hạt với thời gian khá dài là khoảng 2 năm.
Điều kiện phát triển bệnh hại
Đối với bệnh thán thư đậu đỗ, mầm bệnh sẽ xuất hiện và phá hoại nặng nề trong điều kiện ẩm độ không khí cao trên 80%. Đồng thời, nhiệt độ sẽ giao động từ 16 độ C đến 20 độ C
Bào tử nấm bệnh gây hại sẽ nảy mầm thuận lợi trong phạm vi nhiệt độ rơi vào khoảng 4 độ C đến 34 độ C và đặc biệt thích hợp nhất là ở nhiệt độ giao động từ 22 độ C đến 23 độ C. Với điều kiện nhiệt độ cũng như độ ẩm thuận lợi thì thời kỳ tiềm dục của mầm bệnh gây hại là vào khoảng 4 ngày đến 7 ngày. Hiện nay ở nước ta thì bệnh thán thư đậu đỗ sẽ thường xuyên xuất hiện và phát sinh mạnh mẽ ở những chân ruộng trũng, thoát nước kém. Vì đây là một môi trường rất thuận lợi cho mầm bệnh có thể sinh sôi, phát triển và gây hại.
Mức độ ảnh hưởng
Đối với bệnh thán thư đậu đỗ, nếu bà con có thể phát hiện sớm và mức độ ảnh hưởng chưa quá nặng nề thì vẫn có thể khắc phục kịp thời thời bằng những phương pháp xử lý bệnh. Lúc này bệnh sẽ vẫn có thể cứu chữa được và đảm bảo được năng suất không rơi vào tình trạng thiệt hại nặng nề.
Tuy nhiên, nếu bệnh đã phát triển mạnh và lan rộng thì sẽ làm giảm đáng kể chất lượng hạt, khiến hạt đậu đỗ bị nhiễm bệnh nặng nề đồng thời hàm lượng các axit amin cũng sẽ giảm một cách nghiêm trọng. Thậm chí, dẫn đến tình trạng chết cây, không thể thu hoạch và không đạt được năng suất như mong đợi, gây tốn công và tốn chi phí cho bà con.
Biện pháp phòng bệnh
Để có thể phòng trừ bệnh thán thư đậu đỗ một cách hiệu quả và tối ưu nhất, mời bà con theo dõi ngay các cách dưới đây:
Bàn con hãy nên sử dụng các giống đậu có khả năng chống bệnh, đồng thời giống đậu cần phải kiểm tra kỹ càng để đảm bảo sạch bệnh. Chỉ nên lấy giống từ những ruộng vườn không xuất hiện các dấu hiệu về nhiễm bệnh, cũng như lấy giống đậu từ những cây đậu thật sự khỏe mạnh.
Bà con cần đảm bảo dọn sạch tàn dư bệnh để lại, nhằm để vụ mùa tiếp theo nấm bệnh không có cơ hội gây hại. Bà con có thể mang đốt, chôn sâu hoặc cày sâu để vùi lấp được những tàn dư gây bệnh thán thư hại cây. Bên cạnh đó, bà con cũng nên chú ý bón phân cân đối để nuôi dưỡng cũng như phòng trừ, hạn chế bệnh hại xuất hiện.
Thực hiện việc luân canh trong khoảng thời gian từ 2 đến 3 năm với những cây trồng nước ở những khu vực chân ruộng bị nhiễm nặng. Bà con hãy thực hiện vun luống cao nhằm để thoát được nước thật tốt, đồng thời cần đảm bảo được mật độ thật sự thích hợp.
Biện pháp xử lý bệnh
Biện pháp xử lý bệnh thán thư đậu đỗ sẽ bao gồm những cách thật sự hiệu quả để ngăn chặn được sự phát triển của nấm bệnh gây hại. Kịp thời giảm thiểu tình trạng mầm bệnh sinh sôi để bà con có thể an tâm hơn cho vụ mùa thu hoạch. Bà con hãy thực hiện xử lý bệnh hại bằng việc dùng thuốc có khả năng thẩm thấu sâu để có thể tiêu diệt được sợi nấm.
Trong thời gian đầu khi cây đậu đỗ mới xuất hiện các dấu hiệu về bệnh bà con cần tiến hành loại bỏ và xử lý toàn bộ cây bị bệnh. Tiếp đó thì phun một số loại thuốc chứa các hoạt chất diệt nấm như Mancozeb, Azoxystrobin+Difenoconazole,…bà con hãy tham khảo sản phẩm của Nghi Anh như Kibul, Nazosi,…Nếu phun khi bệnh nặng, sau 5-7 ngày chưa có dấu hiệu suy giảm thì phun lần 2
Thuốc trừ bệnh 
Câu hỏi thường gặp
Bệnh thán thư phát sinh, phát triển ở giai đoạn nào trên cây đậu đỗ?
Vết bệnh có hình dạng như thế nào?
Trị bệnh bằng cách nào?
