Nói đến hoa Phong Lan chúng ta liền nghĩ đến sự quý phái, vương giả và hoàng gia. Nhiều người thường gọi nhầm hoa Lan là hoa của tất cả Phong Lan hay gọi tắt là Phong Lan. Ở đất nước Việt Nam tươi đẹp của chúng ta được thiên nhiên ban phú cho rất nhiều loài động thực vật quý hiếm. Mang lại sắc màu vô cùng phong phú, đa dạng thể hiện dáng đẹp của đất nước Việt Nam, riêng chúng ta cũng là quê hương của hơn 140 loại với khoảng 1000 giống hoa nguyên thủy. Lan mọc ở rừng, ở núi trên khắp mọi miền của Tổ quốc tưởng chừng như nét đẹp của dân tộc Việt Nam.
Hoa lan hiện nay có nét đẹp vô cùng giản dị mà quý phái với nhiều màu sắc khác nhau. Giá trị của hoa lan hiện nay luôn ở mức cao, có thời điểm ở mức rất cao, chính vì môi trường sống vô cùng khắc nghiệt nhưng có một sức sống kiên cường trên đá, gỗ mục.
Ngày nay nhu cầu trang trí hoa lan ở sân nhà, ban công của mỗi gia đình ngày càng tăng, chính điều đó yêu cầu phải di chuyển môi trường sống của hoa lan đến một nơi khác, điều đó chúng ta cũng phải chấp nhận rằng sẽ có nhiều bệnh hại gây đến cho hoa lan xinh đẹp. Đặc biệt là rầy bông gây cho hoa lan mất đi vẻ đẹp trang trọng mang trong mình.
Chính vì thế chúng tôi sẽ cùng bà con tìm hiểu và đề xuất một số biện pháp phòng tránh và tiêu diệt rầy bông lấy lại sự xinh đẹp cho hoa lan nhé:
Giới thiệu rầy bông
Trong hệ sinh thái hiện nay có rất nhiều loại sinh trùng với đặc tính và đặc điểm hình thái khác nhau khiến nhiều người trồng lan vô cùng nhức nhối với khả năng gây bệnh và lây lan vô cùng nhanh chóng làm ảnh hưởng nặng nề đến chất lượng của hoa.
Rầy bông có danh pháp khoa học là Mealybugs, hay người ta còn gọi là rệp sáp bông. Chúng tuy nhỏ nhưng có khả năng hút chất dinh dưỡng khiến cho cây cây chậm phát triển, chậm kết hoa, cây thiếu sức sống, bị biến dạng hay thậm chí là chết cây.
Đặc điểm hình thái
Rệp bông có kích thước rất nhỏ, ước chừng chỉ khoảng 0.05-1mm, trong điều kiện bình thường mắt của chúng ta chỉ có thể nhận diện khi chúng kết lại với nhau, còn đơn lẻ chúng ta thường không để ý đến chúng. Rệp bông loài côn trùng mềm, hình bầu dục, phân đốt rõ ràng, thường được bao phủ bởi một lớp sáp bột màu trắng hoặc xám. Nhộng nhỏ, được gọi là sâu bọ, có màu vàng nhạt và không có sáp. Chúng hoạt động từ rất sớm, nhưng ít di chuyển khi tìm thấy địa điểm kiếm ăn thích hợp.
Có nhiều người nói rằng, nhìn chúng như những hạt phấn, tơ nhện bị đứt cho nên không để ý đó là rầy bông, thường đến khi có triệu chứng cây còi cọc, lâu ra hoa thì bà con mới bắt đầu tìm hiểu nguyên nhân và mua thuốc về trị. Tuy nhiên khi có triệu chứng thường thì chất lượng của hoa cũng không được đẹp mắt.
Đối tượng gây hại
Rầy bông là sinh vật có sức sống tương đối lớn và gây bệnh cho cây trồng, và các loại hoa. Với đặc tính hút chất dinh dưỡng, mô, diệp lục của cây khiến cho cây chậm sinh trưởng, vàng lá, không ra hoa, thậm chí chết cây.
Dấu hiệu gây hại
Khi rầy bông gây hại cho cây có nhiều triệu chứng xuất hiện mà bà con có thể để ý phát hiện sớm để chữa trị cho cây kịp thời tránh những biểu hiện về lâu dài như: Trên cây dễ thấy các ổ sáp bông trắng xám
– Thời kỳ đầu: Khi rầy bông vừa kết bông, đó là thời điểm rầy còn non, chỉ mới hút chất diệp lục ở bên ngoài, cây có dấu hiệu bị vàng lá.
– Thời kì có triệu chứng nặng: Đó là lúc đến kì nở hoa mà hoa không ra, lá vàng, rụng, có biểu hiện còi cọc mặc dù bón phân thường xuyên.
Đặc điểm sinh thái
Rầy bông thường phát triển mạnh nhất vào mùa xuân và mùa hè. Qua các nghiên cứu, đây là thời điểm lý tưởng để rầy bông xuất hiện và bắt đầu gây hại cho cây trồng.
Được tìm thấy ở những vùng khí hậu đang phát triển ấm áp hơn, rệp sáp là loài côn trùng thân mềm, không cánh, thường xuất hiện dưới dạng khối bông trắng trên lá, thân và quả của cây. Chúng kiếm ăn bằng cách cắm các phần miệng hút dài, được gọi là ống hút, vào cây và hút nhựa cây ra khỏi mô. Thiệt hại thường không đáng kể ở mức độ dịch hại thấp.
Tuy nhiên, với số lượng cao hơn, chúng có thể khiến lá bị vàng và quăn khi cây yếu đi. Việc cho ăn thường đi kèm với dịch ngọt, làm cho cây dính và khuyến khích sự phát triển của nấm bồ hóng. Rệp sáp là loài gây hại nhà kính phổ biến ảnh hưởng đến cây cảnh, cây trồng trong nhà, bơ và trái cây.
Con cái trưởng thành đẻ 300-600 trứng trong một khối trông giống như bông sáp, nhỏ gọn, được bài tiết, chủ yếu được tìm thấy ở mặt dưới của lá (những trường hợp trứng này có thể bị nhầm lẫn với bệnh sương mai).
Quá trình đẻ trứng tiếp tục trong khoảng 2 tuần với con cái chết ngay sau khi đẻ hết trứng. Quá trình nở xảy ra trong vòng 1-3 tuần và các nhộng nhỏ màu vàng đang hoạt động bắt đầu di cư trên cây để tìm kiếm các địa điểm kiếm ăn để định cư.
Khi ăn, chúng tiết ra mật và một lớp sáp bắt đầu hình thành trên cơ thể chúng. Nhộng cái trải qua ba giai đoạn (giai đoạn) với một thế hệ mất ít nhất một tháng, tùy thuộc vào nhiệt độ. Con đực trải qua năm giai đoạn. Chúng không kiếm ăn sau hai lứa tuổi đầu tiên và chỉ tồn tại để thụ tinh cho con cái. Trong nhà kính, các thế hệ liên tục và chồng chéo diễn ra quanh năm.
Thiên địch
Bọ rùa Cryptolaemus là nỗi kinh hoàng của rệp sáp, trong đó có rệp sáp bông. Chúng tôi khuyến cáo bà con nên mua một số loại côn trùng này để phòng bệnh có hiệu quả. Với diện tích rộng, bà con thả chúng vào khu vườn, trong một vài ngày chúng sẽ tự đi tìm thức ăn và rệp sáp là món ăn ưa thích của chúng, cũng chính vì thế bọ rùa sẽ là những vệ sĩ thay bạn chăm sóc hàng ngày.
Ngoài bọ rùa, Bọ cánh cứng Cryptolaemus montrouzieri cũng là loài ăn rệp sáp, kiến,… có hại cho cây trồng của bà con.
Biện pháp phòng ngừa
Bà con cần thực hiện một số biện pháp sau để phòng rệp bông xuất hiện trên hoa lan:
– Thường xuyên theo dõi cây lan của mình, cắt bỏ những cành có dấu hiệu rệp sáp gây hại.
– Nếu cây sinh trưởng kém, còi cọc, vàng héo, đầu lá quăn lại, lá úa đi mà trên cây có nhiều kiến lửa thì cần kiểm tra xem rễ có dính rầy bông hay không
– Khi thấy rầy bông phải tiến hành xử lý ngay, xử lý sớm thì khả năng phục hồi của cây càng cao. Nếu để lâu dài thì rất dễ dẫn đến cây bị thiếu chất dinh dưỡng mà chết.
– Khu vực trồng hoa phải thoáng đãng, không đọng nước hoặc không thoát nước được. Nên nếu trồng trong chậu bà con nên sử dụng những chậu có lỗ thoát nước.
Biện pháp xử lý
Rệp sáp bông là côn trùng gây hại cho cây trồng, đặc biệt là cây cảnh, rất khó tiêu diệt nếu chúng ta không tấn công, tiêu diệt chúng kịp thời. Ngoài việc chúng sinh sản rất nhanh chóng, rệp bông còn ẩn nấp trong những vị trí khó có thể nhìn thấy để tấn công và tạo cảm giác an toàn cho chúng với ưu thế kích thước nhỏ bé, khó nhìn thấy.
– Pha dung dịch khử từ nước rửa chén:
Nếu bà con trồng hoa cảnh với quy mô nhỏ tại khuôn viên, để phục vụ cho đam mê của mọi người thì đây là biện pháp được đánh giá là quan trọng và an toàn. Bởi tính an toàn một cách tuyệt đối và không cần bỏ tiền mua thuốc trừ sâu. Tuy nhiên nó có nhược điểm đó là tốn thời gian và cần sự tỉ mỉ cao.
Đầu tiên pha loãng 1 ml nước rửa chén với khoảng 1 lít nước. Tiếp theo, thêm vài giọt rượu mạnh đã methyl hóa và trộn đều lên.
Dùng bình xịt nhỏ xịt đều hỗn hợp lên các cây bị rệp bông phá hoại.
Với công thức như thế hàng tuần bà con tiến hành đều đặn cho đến khi rầy bông chấm dứt hoàn toàn quá trình phá hoại.
Lưu ý: Bà con nên pha đúng theo tỷ lệ đã được chúng tôi hướng dẫn để tránh cây bị khô héo.
– Diệt rầy bông bằng cồn:
Dùng cồn để tưới cây là một phương pháp không hề tồi để chống lại lũ rệp sáp bông với đặc tính hóa học gây nóng, nồng sẽ khiến rệp sáp từ từ rơi xuống.
Có thể bà con pha với nước bằng cách dùng 1 ml cồn pha với 1 lít nước trộn đều với nhau và phun lên cây. Tuy nhiên cũng lưu ý với một số cây sẽ kích ứng tương đối mạnh với cồn.
– Sử dụng thuốc diệt trừ:
Ta có thể sử dụng thuốc phun lên cây hoặc hòa vào trong nước rồi tưới vào gốc cây. Một số sản phẩm với cơ chế tác động như xua đuổi nhanh, hạn chế côn trùng sinh sản; kiểm soát tốt dịch hại cây trồng, ấu trùng sinh sản, ngăn ngừa bùng phát hiệu quả; phổ rộng, liên tục, hiệu lực kéo dài, an toàn cho người sử dụng và môi trường xung quanh. Bà con hãy tham khảo một số sản phẩm của Nghi Anh như Báo hoa, Chim én, Sumo, Tia sét, Bay rầy, Lửng mật,…
Thuốc trừ sâu
